Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy
Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych (ITUC) 28 kwietnia 2017 r.
Dzień 28 kwietnia to bardzo ważna data dla wszystkich osób związanych z procesami pracy - pracowników, pracodawców, związków i organizacji zawodowych, teoretyków i praktyków bhp, studentów i wykładowców problematyki ochrony pracy, a także instytucji rządowych. W tym Dniu w sposób szczególny myślimy zarówno o pracownikach, którzy w wyniku pracy stracili życie czy zdrowie, jak i o coraz skuteczniejszych sposobach zapewniania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w pracy.
Pamiętajmy, że w Polsce każdego dnia 1 osoba traci życie na skutek pracy, a 240 osób ulega wypadkom przy pracy. Szerokie upowszechnianie wiedzy o bhp jest bardzo potrzebne, tym bardziej, że rozwój przemysłu i usług niesie ze sobą nowe zagrożenia zawodowe.
Obchody tego Dnia organizowane są na całym świecie na poziomie międzynarodowym, krajowym, regionalnym czy lokalnym i przyjmują różnorodne formy: od szerokich kampanii informacyjno-promocyjnych, poprzez akcje edukacyjne, np. konferencje, wystawy, konkursy, aż do kameralnych spotkań pracowników, happeningów, marszy i uroczystych mszy za tych, którzy zginęli w pracy.
Uroczystości Dnia 28 kwietnia są inicjowane i promowane przez dwie międzynarodowe organizacje:
- Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) - International Labour Organization (ILO),
- Międzynarodową Konfederację Związków Zawodowych - International Trade Union Confederation (ITUC)
Międzynarodowa Organizacja Pracy
MOP uznał oficjalnie ten Dzień w 2001 r., a w 2003 r. proklamował go pod nazwą: Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy (World Day for Safety and Health at Work, w skrócie: SafeDay).
Organizacja ta wspiera obchody Dnia na zasadzie trójstronnej Źródło: współpracy przedstawicieli organów władzy, pracodawców www.ilo.org/safeday i pracowników, przy udziale wielu instytucji i organizacji. W związku z Dniem organizowane są kampanie upowszechniające wiedzę o zasadach ochrony człowieka w procesie pracy, o nowych zagrożeniach zawodowych, w tym pracowników migrujących lub tymczasowych, o potrzebie usprawnienia zbierania, analizowania i wykorzystania wiarygodnych danych bhp w celu m.in. opracowywania skutecznych programów prewencyjnych.
Podczas obchodów Dnia 28 kwietnia organizatorzy mogą popularyzować różne zagadnienia związane z problematyką zdrowej i bezpiecznej pracy, ale w tym roku głównym tematem proponowanym przez MOP jest:
Lepsze gromadzenie i wykorzystanie danych BHP
(Optimize the Collection and Use of OSH Data)
Według MOP w wielu krajach statystyki dotyczące wypadków przy pracy i chorób zawodowych są niedoszacowane, niespójne i niedostatecznie szczegółowe. Ramy prawne dotyczące ich zbierania nie obejmują na przykład wszystkich pracodawców, pracowników oraz sektorów gospodarki.
Niedoszacowania dotyczą m.in. rolników, pracowników samo zatrudnionych, tymczasowych czy migrantów. Choroby zawodowe są często całkowicie pomijane w statystykach, m.in. ze względu na długi czas rozwoju choroby. Nie uwzględnia się także niebezpiecznych zdarzeń, które mogą doprowadzić do powstania urazu lub choroby zawodowej. Jednocześnie zmieniające się formy zatrudnienia, wzrost liczby pracowników tymczasowych, zwiększająca się skala migracji oraz proces starzenia się kadry pracowniczej, szczególnie w Europie, mogą powodować jeszcze większe błędy w statystykach. Tymczasem rzetelne i pełne dane na temat wypadków przy pracy i chorób zawodowych są niezbędną podstawą do rozpoznania zagrożeń w miejscu pracy i opracowywania skutecznych metod ich eliminacji lub zmniejszania. Dla organów rządowych stanowią cenne źródło informacji wykorzystywanych do tworzenia efektywnych strategii dotyczących ochrony człowieka w procesie pracy.
Co roku MOP opracowuje różnorodne materiały związane z tematyką Dnia proponowaną przez tę organizację. W tym roku przygotowano strony internetowe Dnia pod adresem www.ilo.org/safeday, na których zamieszczono informacje o tegorocznej tematyce Dnia, plakat Dnia oraz teksty informacyjne wraz z odnośnikami do tekstów źródłowych, baz danych i przepisów prawnych.
Informacje w języku polskim, polskojęzyczny plakat i przetłumaczone wybrane teksty informacyjne MOP można znaleźć w portalu CIOP-PIB w witrynie Polskiego Krajowego Centrum Informacji o BHP (CIS): www.ciop.pl/28kwietnia.
Międzynarodowa Konfederacja Związków Zawodowych
Dzień 28 kwietnia pod nazwą Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych (International Commemoration Day (ICD) for Dead and Injured Workers) lub - coraz częściej - Dzień Pamięci o Pracownikach (Workers’ Memorial Day - WMD) jest obchodzony od 1989 r. także przez organizacje związków zawodowych w wielu krajach. Obchody są organizowane przez związkowców na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym, a międzynarodowym koordynatorem działań jest International Trade Union Confederation – Międzynarodowa Konfederacja Związków Zawodowych (ITUC), zrzeszająca ponad 300 krajowych organizacji związkowych, reprezentujących ponad 180 milionów członków w ok. 160 krajach i terytoriach (www.ituccsi.org). Obchody Dnia są poświęcone pamięci pracowników, którzy ulegli wypadkom w pracy, zapadli na choroby zawodowe albo zginęli podczas wykonywania swych zadań w pracy. Są one także okazją do upowszechniania problematyki bhp, form i sposobów unikania zagrożeń i ochrony pracowników w procesie pracy. Obchody mają zróżnicowane formy: sympozja, wykłady, przeglądy filmów bhp, kampanie informacyjno-edukacyjne, spotkania ze specjalistami bhp, naukowcami i praktykami, seminaria, szerokie akcje obejmujące różne przedsiębiorstwa, w tym także demonstracje i pochody. Akcje edukacyjne mają na celu upowszechnianie wśród członków społeczeństwa zasad bezpiecznej, zdrowej i godnej pracy oraz podnoszenie społecznej świadomości na temat nowych zagrożeń zawodowych i sposobów ich unikania. Organizowane są także uroczystości umożliwiające wspominanie utraconych w pracy kolegów. W wielu krajach głównym elementem obchodów są uroczyste posiedzenia w krajowych instytucjach rządowych, którym towarzyszą wystawy i konferencje z przedstawicielami różnych środowisk, w tym – związków zawodowych.
W 2017 r. wiodącym tematem obchodów Dnia przez związki zawodowe, ustalonym przez ITUC jest: Niebezpieczne i nieuczciwe – dyskryminacja w pracy dotyka nas wszystkich (Unsafe and unfair – discrimination on the job hurts us all)
Międzynarodowa Konfederacja Związków Zawodowych podkreśla konieczność weryfikacji środków niezbędnych do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników szczególnie narażonych na zagrożenia w miejscu pracy m. in. z powodu płci, pochodzenia czy orientacji seksualnej.
Wielu organizatorów obchodów kieruje się także corocznym hasłem: „Pamiętajmy o zmarłych, ale walczmy o żyjących” (Remember the dead, but fight for the living). Dla związkowców Dzień 28 kwietnia jest zarówno dniem wspominania poszkodowanych, jak i okazją do upowszechniania wiedzy o bhp.
W witrynie przygotowywanej przez ITUC i angielskie czasopismo HAZARDS – 28april.org - znajdują się informacje na temat związkowych obchodów Dnia w wielu krajach, teksty opracowanych materiałów informacyjnych czy galerie plakatów. Aktualne informacje dotyczące obchodów Dnia są również zamieszczane w portalu Facebook (Workers' Memorial Day*28 April), na Twitterze (#iwmd17), Youtube czy Flickr, a także w portalach organizacji związanych z pracą w Polsce i na całym świecie. Wiele organizacji prowadzi także internetowe blogi na temat Dnia, rozsyła biuletyny nowości, itp.
Obchody Dnia 28 kwietnia w Polsce
Dzień 28 kwietnia w naszym kraju został ustanowiony Dniem Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy przez Sejm RP uchwałą z dnia 9 lipca 2003 r. Związkowe obchody Dnia, zainicjowane przez NSZZ ”Solidarność” w 1991 r., organizowane są pod nazwą Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych.
W tym roku ważnym wydarzeniem obchodów Dnia będzie w dniu 28 kwietnia w Warszawie uroczyste posiedzenie Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP i towarzysząca mu ogólnopolska konferencja nt. „Identyfikacji rodzajów działalności i grup pracowników o zwiększonym ryzyku wypadku przy pracy na podstawie analiz trendów długoterminowych”, organizowana przez Związek Zawodowy „Budowlani” pod honorowym patronatem Marszałka Sejmu RP.
W uroczystości wezmą udział przedstawiciele nauki i praktyki z zakresu bezpieczeństwa pracy, instytucji ustawodawczych i nadzorujących, m.in. parlamentarzyści RP, członkowie Rady
Ochrony Pracy, przedstawiciele Państwowej Inspekcji Pracy, Społecznej Inspekcji Pracy, ZUS, GUS, CIOP-PIB. Obecni będą także przedstawiciele pracodawców oraz organizacji związkowych (NSZZ „Solidarność”, OPZZ, Forum Związków Zawodowych), w tym – związków budowlanych.
Uroczyste obchody Dnia 28 kwietnia planują również inne organizacje związków zawodowych. NSZZ „Solidarność” Region Dolny Śląsk organizuje tradycyjne obchody we Wrocławiu, gdzie w dniu 26.04.2017 r. odbędzie się konferencja pt. „Czy ponadzakładowy nadzór nad warunkami jest wystarczający i czy spełnia swoją rolę?”. Weźmie w niej udział wielu specjalistów, m.in. z CIOP-PIB.
NSZZ „Solidarność” Region Podbeskidzie organizuje w Bielsku-Białej seminarium pt. „Zagrożenia ergonomiczne wyzwaniem dla Społecznej Inspekcji Pracy” w ramach jubileuszowych, XXV obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków Przy Pracy i Chorób Zawodowych.
Związki zawodowe zrzeszone w OPZZ oraz w ramach Forum Związków Zawodowych planują także różne uroczystości – m.in. w formie branżowych lub lokalnych spotkań czy odczytów. Jak co roku, Prezydium OPZZ w dniu 11 kwietnia 2017 r. ogłosiło swój apel, zachęcając związkowców do jego upowszechniania, a także do przestrzegania i promowania zasad bezpiecznej i zdrowej pracy.
W organizację obchodów Dnia włączają się też inne instytucje, takie jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Rzeszowie, Państwowa Inspekcja Pracy – Okręgowy Inspektorat Pracy w Szczecinie oraz Politechnika Częstochowska.
Jak widać, w naszym kraju wiele wydarzeń związanych z Dniem 28 kwietnia i jego przesłaniami organizowanych jest wspólnie przez różne podmioty - organy władzy, kontroli, pracodawców, organizacje związkowe oraz przedstawicieli nauki, gdyż nadrzędnym celem dla wszystkich podmiotów jest zapewnienie pracownikom godnych, bezpiecznych i zdrowych warunków pracy.
Więcej informacji o wydarzeniach związanych z obchodami Dnia w Polsce i na świecie zamieszczono w portalu CIOP-PIB pod adresem: www.ciop.pl/28kwietnia.
Barbara Szczepanowska
Dorota Pięta
Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB) Ośrodek Promocji i Wdrażania ul. Czerniakowska 16 00-701 Warszawa www.ciop.pl Kontakt:
barbara.szczepanowska@ciop.pl
dorota.pieta@ciop.pl