Konferencja: układy zbiorowe pracy – drogą do społecznej gospodarki rynkowej

We wtorek 17 października 2017 r. w warszawskiej siedzibie PGNiG odbyła się konferencja: układy zbiorowe pracy – drogą do społecznej gospodarki rynkowej.

Organizatorem konferencji na temat branżowych, sektorowych i ponadnarodowych układów zbiorowych pracy było Prezydium Komisji Krajowej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Była to swoista kontynuacja sierpniowej debaty konstytucyjnej w której punktem wyjścia do dyskusji był art. 20 ustawy zasadniczej, który brzmi: „Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej”.

W powszechnej ocenie z art. 20. realizowany jest tylko część dot. wolności działalności gospodarczej, natomiast zapis dot. części społecznej opartej na dialogu jest zapisem de facto martwym. Czy drogą do jego „ożywienia” mogą być układy zbiorowe pracy? Na to pytanie starano się odpowiedzieć podczas debaty, która odbyła się podczas konferencji. Konferencja składała się z dwóch części: wystąpień i panelu eksperckiego.

W pierwszej od godz. 10.00 do godz. 11.30 wystąpili: Przewodniczący NSZZ „Solidarność” Piotr Duda; Wicepremier, Minister Rozwoju i Finansów Mateusz Morawiecki; Minister w Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha; Minister Energii Krzysztof Tchórzewski; Sekretarz Generalny Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych Luca Visentini.

W panelu dyskusyjnym od godz. 12.00 do godz. 13.30 udział wzięli: Ekspert KK NSZZ „Solidarność” Sławomir Adamczyk – moderator; Przewodniczący ZR Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność” Dominik Kolorz; Prezes Zarządu Volkswagen Poznań Samochody Użytkowe Jens Ocksen; Członek Komitetu Wykonawczego Industriall Europa Bruno Vannoni; Prezes Zarządu Lotos Oil Krzysztof Nowicki; Przewodniczący Sekretariatu Metalowców NSZZ „Solidarność” Bogdan Szozda. Miał brać udział w panelu również - Wiceminister Energii Grzegorz Tobiszowski, niestety z powodu pobytu delegacji z Turcji, był nieobecny.

 

Jak wspomniałem wyżej, organizatorem konferencji było Prezydium KK, ale inicjatorem zorganizowania konferencji oraz innych działań mających na celu propagowanie ponadzakładowych układów zbiorowych pracy jest Krajowy Sekretariat Przemysłu Chemicznego NSZZ Solidarność.

Od dawna staramy się na wiele sposobów ten temat forsować. Już dwa lata temu zostało wysłane pismo do Prezydium w którym prosiliśmy o rozpoczęcie działań tj. konferencje, kampanie reklamowe, utworzenie działu w centrali w Gdańsku, który na co dzień zajmowałby się lobbowaniem tego tematu. Po piśmie zostałem zaproszony na spotkanie z członkami Prezydium, podczas którego omówiłem działania jakie są niezbędne a dotyczące również zmian ustawowych. Działając w zespole KK ds. Rozwoju Przemysłu, również zajmowałem się tematem układów ponadzakładowych i udało mi się w przygotowanej uchwale, która stała się fragmentem uchwały programowej na KZD, zapisać potrzebę działań na rzecz układów ponadzakładowych.

Jako zespół mieliśmy spotkania z klubem PIS oraz z wiceministrem pracy, podczas których przedstawiałem propozycje potrzeby zapisów zmian ustawowych powodujących powstawanie związków pracodawców oraz propozycje zachęt ustawowych tj. np. ulgi podatkowe, czy pierwszeństwo w przetargach dla pracodawców, którzy zawarli układ ponadzakładowy.

Temat układów ponadzakładowych był również tematem panelu dyskusyjnego na naszym Jubileuszowym Kongresie we Wrocławiu w październiku poprzedniego roku, jak również był głównym tematem konferencji w Magdeburgu, którą zorganizowaliśmy razem z QFC z Niemiec.

Jakiś czas temu po kolejnych rozmowach z Piotrem Dudą na temat układów ponadzakładowych, przewodniczący obiecał mi rozpoczęcie działań w tym temacie i konferencja 17 października jest wynikiem naszej inicjatywy i mam nadzieję jest pierwszym krokiem w działaniach, bo zapewne muszą być następne.

Udziałem organizacyjnym tej konferencji, naszego Sekretariatu, było załatwienie sali konferencyjnej w PGNiG ( tutaj wspomnę o dużej pomocy członka Zarządu z wyboru załogi – Magdaleny Zegarskiej). Sala przepiękna, mieszcząca się w budynku Muzeum Gazownictwa. Naszym zadaniem było również sprowadzenie na konferencje przedstawiciela IndustriALL Europa i udało się namówić Bruno Vannoni, aby przyjechał, pokryliśmy również koszty jego tłumacza. Mamy więc troszeczkę udziału w sukcesie, jakim zapewne było zorganizowanie tej ważnej konferencji.

Podsumowując przebieg konferencji muszę i chcę jasno stwierdzić, że bardzo dobre wystąpienie rozpoczynające konferencję, miał nasz przewodniczący – Piotr Duda. Bardzo merytoryczne wystąpienie miał Sekretarz Generalny Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych Luca Visentini. Niestety referaty naszych przedstawicieli rządowych były już zdecydowanie gorsze, żeby nie powiedzieć fatalne. Wicepremier, Minister Rozwoju i Finansów Mateusz Morawiecki, jak zawsze miał wystąpienie bardzo kwieciste, ładne, tylko że kompletnie nie na temat, moim zdaniem. Owszem mówił o dialogu społecznym ale o układach ponadzakładowych, branżowych nawet się nie zająknął a gdzieś tam wspomniał o układach zakładowych. Miałem wrażenie, że kompletnie nie zna tematu a już na pewno roli układów ponadzakładowych. Oczywiście udział w konferencji Wicepremiera bardzo podniósł rangę i bardzo dobrze, że był, przyciągnął dziennikarzy, kamery, jego rola bardzo była ważna, niestety mam niedosyt widząc jak temat jest obcy władzy. Jeszcze gorzej wypadł moim zdaniem Minister Energii Krzysztof Tchórzewski, który jeśli coś powiedział o układach ponadzakładowych, to chyba raczej bardziej przeciw niż za, ale też ewidentnie nie zorientowany w temacie. Po tej części wystąpień była przerwa po której miał odbyć się panel dyskusyjny i tu stała się rzecz bardzo symboliczna. Otóż na konferencję było zaproszonych sporo pracodawców i uczestniczyli w pierwszej części, ale gdy podczas przerwy obrady opuścił Wicepremier i Minister Energi, to wyszli również pracodawcy, prawie wszyscy. To symbolicznie pokazało jak są zainteresowani układami ponadzakładowymi, bo w drugiej części miała być merytoryczna dyskusja panelowa. To pokazało w którym miejscu jesteśmy i jaka ogromna praca przed nami, polegająca głównie na edukacji pracodawców.

Druga część konferencji była bardzo ciekawa, bardzo merytoryczne wystąpienia związkowców i już nieco gorsze wystąpienia pracodawców, znów wyraźny brak zrozumienia tematu, potrzeby dialogu branżowego poprzez zawieranie układów ponadzakładowych. W wystąpieniach prezesa Lotosu można było wyczuć chęć rozmów na temat układów ponadzakładowych, ale już prezes Volkswagena, chociaż współpracujący na co dzień ze związkowcami w firmie, ewidentnie nie widział potrzeby dialogu w branży.

Podsumowując konferencję, chcę jasno powiedzieć, że przed nami długa i niezmiernie ciężka droga. Należy rozpocząć działania poprzez rozmowy na szczeblu rządowym. Teraz mamy niepowtarzalną chwilę, gdy przy sprzyjającym rządzie, możemy nakłonić ministrów, aby ci zachęcili prezesów firm Skarbu Państwa do założenia związków pracodawców i do zawierania układów ponadzakładowych.

Teraz mamy niepowtarzalną chwilę aby Sejm dokonał zmian ustawowych zachęcających do powstawania związków pracodawców i zawarcia zachęt ustawowych do zawierania układów.

Przed nami niebotyczna praca edukacyjna z pracodawcami, którzy dzisiaj tematu nie czują, boją się go i zwyczajnie nie chcą podejmować nawet prób rozmów na ten temat.

Wielkie podziękowania dla Prezydium KK za zorganizowanie konferencji, szczególnie podziękowania dla Piotra Dudy za zaangażowanie, ale ta bardzo moim zdaniem konferencja, powinna być tylko i wyłącznie pierwszym malutkim kroczkiem w dalszych działaniach, przed nami wieloletnia ciężka praca w temacie ponadzakładowych, branżowych, układów zbiorowych.

 

Mirosław Miara

 

PS. Nasz Sekretariat był wyróżniony ( za starania w zorganizowaniu konferencji J ) i udział w konferencji mogli wziąć i wzięli wszyscy przewodniczący Krajowych Sekcji zrzeszonych w KSPCH.